Θλίψη: Οι 12 πολύ επικίνδυνες, αρνητικές σκέψεις

Υπάρχουν δώδεκα διαφορετικά είδπ αυτόματων αρνητικών σκέψεων τα οποία και περιγράφουμε παρακάτω. Δυστυχώς, όταν νιώθετε δυστυχισμένοι, είναι σίγουρο ότι αργά ή γρήγορα θα κάνουν όλες την εμφάνισή τους. Εξοπλιστείτε με τους χρυσούς κανόνες μας έτσι ώστε να τις εμποδίσετε.

Μονοχρωμία

Τα πάντα είναι ξεκάθαρα, άσπρο - μαύρο. Αν η απόδοσή σας απέχει από το τέλειο, είστε μια απόλυτη αποτυχία. Θέτετε στον εαυτό σας εξωφρε­νικούς στόχους, που είναι αδύνατον να επιτευχθούν, μόνο και μόνο για να τον τιμωρείτε. Κι αν με μαγικό τρόπο επιτύχετε κάποιον, θα βρείτε και πάλι έναν λόγο, οποιονδήποτε, για να επιτιμήσετε τον εαυτό σας. «Αύ­ξηση τρεις χιλιάδες; Πέντε χιλιάδες έπρεπε να πάρω». «Ένα χιλιόμετρο σε τέσσερα λεπτά;Έπρεπε να το κάνω σε τρία».

Χρυσός κανόνας: Αφήστε τον εαυτό σας να δει τη μέση λύση ανάμεσα στο καλό και στο κακό ή στο τέλειο και στην αποτυχία. Θέστε στον εαυ­τό σας έναν ρεαλιστικό στόχο και υποσχεθείτε ότι, αν τον επιτύχετε, θα του δώσετε ένα χάδι. Και ύστερα, κάντε το.

Υπεργενίκευση

Βλέπετε ένα μοναδικό αρνητικό γεγονός σαν επαναλαμβανόμενο πρό­τυπο. Δεν πήρατε εκείνη την προαγωγή; Είναι επειδή δεν παίρνετε ποτέ προαγωγή. Εκείνος ο άντρας σάς άρεσε αλλά ήθελε τη φίλη σας; Είναι επειδή σι άντρες πάντα θέλουν τη φίλη σας. Οι σκέψεις σας χαρακτηρί­ζονται από τις λέξεις «ποτέ» και «πάντα».

Χρυσός κανόνας: Αλλάξτε το «ποτέ» και το «πάντα» σε «όχι αυτήν τη φορά» ή «μερικές φορές».

Ψείρισμα

Διαλέγετε μια μεμονωμένη λεπτομέρεια και τη σκέφτεστε συνέχεια, χά­νοντας έτσι οποιαδήποτε αντίληψη του γεγονότος ως συνόλου. Είναι σαν να βρίσκετε μια μικροσκοπική ρωγμή στο αγαπημένο φλιτζάνι σας και ξαφνικά να μισείτε ολόκληρη την κουζίνα. Κάνατε μια καταπληκτική παρουσίαση στη δουλειά, αλλά σκοντάψατε επί τρία λεπτά στη λέξη «αντιαποσταθεροποιησιμότητα». Ποιον ενδιαφέρει, σωστά; Εδώ μερικοί γέλασαν κιόλας. Κι όμως, ενδιαφέρει εσάς. Δεν θα έπρεπε να έχετε σκο­ντάψει. Ποιος βλάκας σκοντάφτει έτσι σε μια λέξη; Και ξέρετε ότι γέλαγαν με εσάς κι όχι με το συγκεκριμένο γεγονός.

Χρυσός κανόνας: Πρέπει να τοποθετήσετε τα πράγματα στις σωστές τους διαστάσεις. Αν το 99% μιας κατάστασης ήταν υπέροχο και το 1% κακό, δώστε το 99% της προσοχής σας στα υπέροχα στοιχεία και το 1% στο υπόλοιπο.

Απορριπτική σκέψη

Απορρίπτετε ένα θετικό γεγονός επιμένοντας ότι «δεν μετράει» για οποιονδήποτε λόγο, έτσι ώστε να μπορείτε να διατηρήσετε τις αρνητικές ιδέες σας. Ενώ γκρινιάζετε καιρό λέγοντας ότι η προϊσταμένη σας δεν σας εκτιμά και σας θεωρεί δεδομένη, εκείνη στέλνει ένα ομαδικό μέιλ σε ολόκληρη την εταιρεία ευχαριστώντας σας όλους για την καλή συνερ­γασία. Ωραία, έτσι; Ε, λοιπόν, όχι. Θα άκουσε που παραπονιόσαστε γι’ αυτήν και με αυτό τον τρόπο παίρνει διακριτικά την εκδίκησή της για να ξέρετε ότι σας έπιασε!

Χρυσός κανόνας: Βρείτε μια ισορροπία και φερθείτε δίκαια στον εαυτό σας. Αποδεχτείτε ότι συμβαίνουν και καλά πράγματα στη ζωή, και όταν αυτά είναι αποτέλεσμα των δικών σας πράξεων, αναγνωρίστε το στον εαυτό σας. Το να ανταμείβετε τον εαυτό σας για τις επιτυχίες του θα σας δώσει ένα κίνητρο για να συνεχίσετε και θα σας οδηγήσει στην επιτυχία.

Η παγίδα της τηλεπάθειας

Ε, λοιπόν, όχι, δεν μπορείτε να διαβάσετε τη σκέψη των άλλων. Αν κάποιος ανασηκώσει το φρύδι του ή σας στραβοκοιτάξει, δεν σημαίνει ότι σχε­διάζει την άμεση εξόντωσή σας. Μαντεύετε κάτι που δεν είναι αλήθεια και η εξήγησή σας χρωματίζεται από τα συναισθήματα που βιώνετε τη δεδομένη στιγμή. Αν νιώθετε πολύ ωραία και πιάσετε τον φίλο σας να σας χαμογελάει στραβά, θα σκεφτείτε μάλλον: «Α, θα πρέπει να χασκογε- λάω σαν παλαβός!». Αλλά αν συμβεί το ίδιο κάποια στιγμή που νιώθετε ανασφάλεια, θα σκεφτείτε: «Μάλλον πιστεύει ότι μόλις έγινα ρεζίλι».

Χρυσός κανόνας: Κανένας δεν μπορεί να διαβάσει το μυαλό των άλλων, γι' αυτό μην προσπαθείτε να μαντέψετε τι σκέφτεται ο κόσμος, ιδιαίτερα όταν είστε πεσμένοι. Αν καίγεστε να μάθετε, το καλύτερο θα ήταν να ρωτήσετε ευθέως κάποιον τι σκέφτεται.

Το λάθος της χαρτορίχτρας

Προβλέπετε ότι τα πράγματα θα έχουν άσχπμπ κατάληξη και συμπερι­φέρεστε σαν αυτό να είναι εντελώς δεδομένο. Αυτό μπορεί να κάνει για λίγο τον κόσμο να θεωρήσει χαριτωμένο που αποδοκιμάζετε τον εαυτό σας, αλλά ύστερα από λίγο θα δώσετε την εντύπωσπ του μαλθακού.Όταν θεωρείτε δεδομένο ότι θα συμβεί το χειρότερο, τότε αυτό γίνεται αυτοεκ- πλπρούμενπ προφπτεία, αφού συμπεριφέρεστε αρνητικά. Προσέξτε: αν λέτε συνεχώς «Μηα, δεν είμαι καλός σε αυτό», τότε οι άλλοι θα αρχίσουν πραγματικά να πιστεύουν πως έτσι είναι.

Χρυσός κανόνας: Ξεχάστε τον εκφοβισμό προς τον εαυτό σας, γιατί δεν πρόκειται να νικήσετε. Όταν καταφέρνετε κάτι, το αγνοείτε, αλλά και όταν αποτύχετε μη νομίζετε ότι θα αισθανθείτε καλύτερα μόνο και μόνο επει­δή βγήκατε σωστοί. Η θετική συμπεριφορά συμβάλλει σε θετικά αποτε­λέσματα. Μεταστρέψτε τις αρνητικές προβλέψεις σε ενθάρρυνση και πίστη στον εαυτό σας.

Τα ανεστραμμένα κιάλια

Υπερβάλλετε ως προς τη σημασία των λαθών σας ενώ υποτιμάτε τη σπουδαιότητα των επιτυχιών σας. «Και που κέρδισα σ’ εκείνο τον δια­γωνισμό; Ε, καλά. Στην τελευταία εργασία όμως τα έκανα θάλασσα». Το να είστε σε θέση να δεχτείτε ένα κομπλιμέντο είναι δείγμα ωριμότητας. Είναι διαφορετικό να είναι κανείς ταπεινός και διαφορετικο να είναι λίγο θρασύς. Γιατί μην ξεχνάτε ότι με το να υποτιμάτε τις δικές σας επιτυχίες, υποτιμάτε εμμέσως και τις επιτυχίες των άλλων. Αν είστε ένα τίποτα εσείς που κερδίσατε σ’ εκείνο τον διαγωνισμό, τι είναι οι άλλοι που δεν κέρδισαν;

Χρυσός κανόνας: Αναγνωρίστε όχι σι επιτυχίες σας σας έφεραν εδώ που είστε σήμερα κι όχι τα λάθη σας.

Καταστροφολογία

Αποδίδετε ακραίες και τρομακτικές συνέπειες στο αποτέλεσμα διάφορων γεγονότων και τα κάνετε να φαίνονται μπ διαχειρίσιμα ή ατελείωτα. «Αν τη δω στο ηάρτι, θα καταλήξω να κλαίω και θα το χαλάσω σε όλους. Καλύτερα να μην πάω καθόλου». Αν κάποια φορά τα κάνετε μαντάρα, δεν θα καταστραφεί το σύμπαν.

Χρυσός κανόνας: Ξεχάστε όλα τα «Και αν...». Ανησυχείτε για κάτι που δεν έχει συμβεί ακόμη και πιθανότατα δεν θα συμβεί ποτέ. Αναρωτηθεί­τε: «Ποιο είναι πραγματικά το χειρότερο που μπορεί να συμβεί;» κι υστέ­ρα «Αν αυτό το χειρότερο συμβεί, μπορώ να τα βγάλω πέρα;». Να έχετε εμπιστοσύνη σε αυτά που μπορείτε να αντιμετωπίσετε και να διαχειρι­στείτε.

Είμαι θλιμμένος, άρα τα πάντα είναι θλιβερά

Θεωρείτε δεδομένο ότι τα αρνητικά συναισθήματά σας αντανακλούν το πώς είναι πραγματικά τα πράγματα: «Το νιώθω, άρα πρέπει να είναι αλήθεια». Δημιουργείτε μια άσχημη ημέρα, ενώ δεν χρειάζεται, και με­ταδίδετε την κακή σας διάθεση σαν να ήταν ένας ιδιαίτερα επιθετικός ιός της γρίπης: «Απαίσια μέρα σήμερα, έτσι;», «Αυτή η συνάντηση δεν ήταν τρομερά βαρετή;».

Χρυσός κανόνας: Επειδή εσείς δεν αισθάνεστε καλά δεν σημαίνει ότι τίποτα ωραίο δεν συμβαίνει γύρω σας. Αντί να χρησιμοποιείτε τα συ- ναισθήμαιά σας ως οδηγό για το πώς θα εξελιχθούν ία πράγματα, χρη­σιμοποιήστε τη θεωρία της «αντίθετης ενέργειας»: να κάνετε αυτό που θέλετε λιγότερο απ’ όλα. Η κατάθλιψη σας θέλει να μένετε μέσα και να νιώθετε άχρηστοι, κατά συνέπεια, μην υπακούοντας στην κατάθλιψη και κάνοντας πράγματα που φαίνονται τρομακτικά ή ότι απαιτούν πολύ μεγάλη προσπάθεια -όπως το να συναντήσετε τους φίλους σας ή να πάτε στη δουλειά- θα αισθανθείτε καλύτερα σε πολλά επίπεδα.

Θα έπρεπε να, θα μπορούσα να...

Προσπαθείτε να κινητοποιηθείτε με «έπρεπε» και «δεν έπρεπε», λες και χρειάζεστε μαστίγιο ή τιμωρία. «Έπρεπε να χαμογελάσω όταν είδα τον προϊστάμενο. Τώρα θα νομίζει ότι είμαι κανένας ακοινώνητος» ή «Δεν έπρεπε να χαμογελάσω όταν είδα τον προϊστάμενο. Τώρα θα νομίζει ότι είμαι κανένας ανόητος».

Χρυσός κανόνας: Αλλάξτε τη λέξη «έπρεπε», με την πολύ πιο θετική «Καλό θα ήταν» ή «μπορώ», ώστε οι προηγούμενες σκέψεις να γίνουν «Καλό θα ήταν να είχα χαμογελάσει/μην είχα χαμογελάσει στον προϊ­στάμενο. Την επόμενη φορά θα το κάνω/δεν θα το κάνω» ή «Θα μπορού­σα να χαμογελάσω στον προϊστάμενο. Την επόμενη φορά μπορώ να το κάνω».

Γιατί πάντα σ’ εμένα;

Πιστεύετε ότι τα αρνητικά γεγονότα προκύπτουν από τα ελαττώματα του χαρακτήρα σας και αναλαμβάνετε την ευθύνη για πράγματα που δεν έχουν καμία σχέση μ’ εσάς. Τα πάντα γυρίζουν γύρω από σας. Εσείς είστε το κέντρο αυτού του θλιβερού σύμπαντος, αλλά επειδή είστε απαι­σιόδοξοι και συκοφαντείτε τον εαυτό σας δεν καταλαβαίνετε πως αυτό είναι ματαιόδοξο ή εγωκεντρικό. Η εμμονή με τον εαυτό φανερώνει τόσο το «Δεν αξίζω τίποτα» όσο και το «Είμαι υπέροχος». Αν, για πα­ράδειγμα, κάτι σπάσει, θα σκεφτείτε «Πόσο αδέξιος είμαι», κι όχι «Τι κρίμα, ήταν ατύχημα». Αν όμως κάποιος δείξει στενοχωρημένος, τότε θα σκεφτείτε «Συνοφρυώθηκε για μένα», κι όχι «Είναι πάντα συνοφρυω­μένος».

Χρυσός κανόνας: Να θυμάστε: δεν έχουν τα πάντα σχέση μ’ εσάς. Την επόμενη φορά που θα σκεφτείτε κάτι αρνητικό, προσπαθήστε να μην το εξατομικεύετε - βγάλτε το «εγώ» και εξετάστε το σε ένα ευρύτερο πλαίσιο.

Απόλαυση της αποτυχίας

Εντάξει, έγινε κάτι τρομερό, αλλά εσείς το γυρνάτε και το ξαναγυρνάτε στο μυαλό σας. Έχετε πάθει εμμονή με αυτό και, όταν αναγκάζετε τον εαυτό σας να ξαναζεί τον πόνο δέκα φορές την ημέρα, είναι σαν να παίρνετε μια περίεργη ικανοποίηση. Δεν πιστεύετε ότι αξίζετε να νιώσετε όμορφα. Δεν μπορείτε να καταλάβετε πώς θα ξανανιώσετε και πάλι καλά.

Χρυσός κανόνας: Να είστε δυναμικοί. Εντάξει, δεν ήταν καλό, αλλά μήπως ήταν και το τέλος του κόσμου; Και αν ακόμα ήταν όντως το τέλος του κόσμου, τότε αρχίστε να προσπαθείτε να δείτε πώς θα το ξεπεράσε- τε ή να μάθετε από αυτό. Έχετε δύο επιλογές: είτε να το αναμασάτε είτε να το συλλογιστείτε. Αναμασώ σημαίνει σκέφτομαι συνεχώς κάτι που δεν μπορεί να αλλάξει, ενώ συλλογίζομαι σημαίνει χρησιμοποιώ αυτά που γνωρίζω τώρα για να προχωρήσω.

Κείμενο του Dr Jessamy Hibbert από το μικρό βιβλίο της Χαράς. Ευχαριστούμε τις εκδόσεις Μεταίχμιο για την ευγενική παραχώρηση του υλικού.

boro.gr